Naslov: Prenos snage fluidom - hidraulika (teorijski osnovi, matematički modeli, rešeni primeri) Tip: Univerzitetski udžbenik Autori: Dr Dušan Gordić

Rezime: 

Stručni i edukativni sadržaj publikacije je harmonizovan sa studijskim programom odgovarajućeg predmeta na Mašinskom fakultetu u Kragujevcu, koji se izučava u petom semestru osnovnih akademskih studija na smeru za Energetiku i procesnu tehniku, ali se može koristiti i na drugim tehničkim fakultetima i višim školama gde se izučava oblast prenosa snage fluidom, industrijska (uljna) hidraulika i pneumatika, hidraulične i pneumatske komponente i sistemi i sl.  

Knjiga je koncipirana tako da su u svakom poglavlju posle prikaza teorijskih osnova sa odgovarajućim matematičkim izrazima, prikazani detaljno urađeni i objašnjeni računski primeri, koji na konkretnim problemima pojašnjavaju problematiku poglavlja.

U prvom poglavlju, Fizički osnovi hidrauličnog prenosa snage, pored veličina stanja i fizičkih svojstava radnih tečnosti prikazane su osnovne jednačine jednodimenzijskog strujanja radne tečnosti,  sa posebnim osvrtom na osnovne  jednačine strujanja kroz cevovode, prigušnike i žljebove i zazore.

Osnovni principi funkcionisanja i modeliranja zapreminskih pumpi i obrtnih hidromotora prikazani su u drugom poglavlju Hidraulične mašine- pumpe i obrtni hidromotori. Poseban akcenat je dat na proračunu specifičnog protoka za različite tipove ovih zapreminskih mašina i na određivanju parametara hidraulične i mehaničke snage za moguće radne režime.

Treće poglavlje, Hidraulične mašine - hidrocilindri i zakretni hidromotori, pored osnovnih definicija i podele hidrocilindara i zakretnih hidromotora i prikaza njihovih radnih parametara, daje detaljan, sistematizovan prikaz potrebnih izraza za proračun čvrstoće hidrocilindara. 

Osnovni elementi ventila kojima se pokreće, zaustavlja, menja smer kretnja i varira ili ograničava protok i/ili pritisak radne tečnosti su prigušnici (prigušni otvori), pa su u četvrtom poglavlju, Primena prigušnika u hidrauličnim komponentama i sistemima, prikazani izrazi za izračunavanje protočnog preseka različitih prigušnika, moguće kombinacije prigušnika i sila usled strujanja radne tečnosti.

U petom poglavlju Ventili za razvođenje radne tečnosti, prikazani su osnovne definicije, različiti tipovi konstrukcija i osnovni izrazi koji opisuju razvodnike i nepovratne ventile. 

Šesto poglavlje Ventili za regulaciju pritiska i protoka daje detaljan prikaz ovih ventila kojima se variraju parametri hidraulične snage. Obrađeni su: prelivni i ventili sigurnosti, redosledni ventili, protivtežni ventili, ventili za rasterećenje, redukcioni ventili, ventili za regulisanje razlike pritisaka, pritisni proporcionalni ventili, regulatori protoka (dvograni, trograni i raspodeljivači protoka).

Varijante izvođenja uređaja za akumulaciju energije strujanja i zapremine radne tečnosti, sa detaljnim osvrtom na hidropneumatske akumulatore (matematički model i dimenzionisanje) prikazani su u sedmoj glavi Hidroakumulatori.

Osma glava Pomoćne komponente daje prikaz pomoćnih komponenata hidrauličnog sistema prenosa snage: rezervoara, vezivne komponente (cevovodi, crevovodi i priključni elementi), filtri i hladnjaci i grejači.

Sadržaj: 

1. Fizički osnovi hidrauličnog prenosa snage
2. Hidraulične mašine - pumpe i obrtni hidromotori
3. Hidraulične mašine - hidrocilindri i zakretni hidromotori
4. Primena prigušnika u hidrauličnim komponentama
5. Ventili za razvođenje radne tečnosti
6. Ventili za regulaciju pritiska i protoka
7. Hidroakumulatori
8. Pomoćne komponente
LITERATURA
Prilog A - SI prefiksi
Prilog B - Konverzija fizičkih jedinica
Prilog C - Simboli – označavanje hidrauličnih i pneumatskih komponenata